ဂျပန်မှာ အိမ်ငှားရမ်းခြင်း - နိုင်ငံခြားသားများအတွက် လမ်းညွှန်
ဂျပန် (Japan) နိုင်ငံမှာ နေထိုင်ဖို့အတွက် အိမ်ငှားရမ်းခြင်းဟာ နိုင်ငံခြားသားတစ်ယောက်အနေနဲ့ အနည်းငယ် ရှုပ်ထွေးပြီး ကုန်ကျစရိတ်များနိုင်ပါတယ်။ ဂျပန်ရဲ့ အိမ်ငှားရမ်းမှု စနစ် (Rental System) ဟာ တခြားနိုင်ငံတွေနဲ့ မတူတဲ့ ထူးခြားတဲ့ အလေ့အထတွေ ရှိပါတယ်။ အိမ်ငှားရာမှာ လွယ်ကူစေဖို့ အဆင့်ဆင့် လမ်းညွှန်ချက်တွေနဲ့ အရေးကြီးတဲ့ အချက်အလက်တွေကို မြန်မာဘာသာနဲ့ စုစည်းဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။
TLDR Checklist - အနှစ်ချုပ် စစ်ဆေးစရာများ
| Deadline - နောက်ဆုံးရက် | Item - အကြောင်းအရာ | Note - မှတ်ချက် |
|---|---|---|
| ပြောင်းမယ့်ရက် (Move-in Date) မတိုင်မီ ၆-၈ ပတ် | Budget - ဘတ်ဂျက် သတ်မှတ်ခြင်း | လစဉ် ဝင်ငွေရဲ့ ၂၅% - ၃၅% ဝန်းကျင်ထားရန်။ |
| ပြောင်းမယ့်ရက် မတိုင်မီ ၄-၈ ပတ် | အိမ်ရှာဖွေခြင်းနှင့် စုံစမ်းမေးမြန်းခြင်း | နိုင်ငံခြားသားများအတွက် အထူးပြု ဝန်ဆောင်မှုပေးသော အေဂျင်စီများ (Foreigner-friendly agencies) ကို ဆက်သွယ်ပါ။ |
| ပြောင်းမယ့်ရက် မတိုင်မီ ၂-၄ ပတ် | လိုအပ်သော စာရွက်စာတမ်းများ ပြင်ဆင်ခြင်း | Residence Card (在留カード - Zairyū Kādo)၊ ဝင်ငွေအထောက်အထား စသည်တို့ ပြင်ဆင်ပါ။ |
| လျှောက်လွှာ (Application) တင်ပြီးပြီးချင်း | Initial Cost (ကနဦး ကုန်ကျစရိတ်) ပေးချေရန် ငွေကြေးပြင်ဆင်ခြင်း | ပုံမှန်အားဖြင့် လစဉ်အိမ်လခ၏ ၄ ဆ မှ ၆ ဆ ခန့် လိုအပ်သည်။ |
| စာချုပ်မချုပ်မီ | စာချုပ် (Contract) အသေးစိတ်ကို နားလည်အောင် လုပ်ဆောင်ခြင်း | Deposit (敷金 - Shikikin) နှင့် Key Money (礼金 - Reikin) အကြောင်း သေချာနားလည်ထားပါ။ |
| အိမ်ပြောင်းရွှေ့သည့်နေ့ (Move-in Day) | Utility (လျှပ်စစ်၊ ဓာတ်ငွေ့၊ ရေ) ဝန်ဆောင်မှုများ ဖွင့်ရန် လျှောက်ထားခြင်း |
ဂျပန်မှာ အိမ်ငှားရမ်းခြင်း အဆင့်ဆင့် လမ်းညွှန်
အဆင့် ၁ - ဘတ်ဂျက်နှင့် လိုအပ်ချက်များ သတ်မှတ်ခြင်း
အိမ်ရှာဖွေခြင်းမပြုမီ သင့်လိုအပ်ချက်များ (Needs) နှင့် ငွေကြေးသုံးစွဲနိုင်မှု (Budget) ကို သေချာစွာ ဆုံးဖြတ်ပါ။
- Budget (ဘတ်ဂျက်) - သင်၏ လစဉ်ဝင်ငွေ (Monthly Income) ၏ ၂၅% မှ ၃၅% ခန့်ကိုသာ လစဉ် အိမ်ငှားခ (Monthly Rent) အတွက် သတ်မှတ်သင့်ပါသည်။
- Location (တည်နေရာ) - အလုပ် သို့မဟုတ် ကျောင်းနှင့် နီးခြင်း၊ ဘူတာ (Station) နှင့် အနီးအဝေး၊ စူပါမားကတ် (Supermarket)၊ ဆေးရုံ စသည်တို့နှင့် နီးမနီး စဉ်းစားပါ။
- Property Type (အိမ်အမျိုးအစား) - Apartment (အပါတ်မန့်)၊ House (အိမ်)၊ သို့မဟုတ် Shared House (အခန်းဖော်နှင့် အတူနေ) အမျိုးအစားကို ရွေးချယ်ပါ။
- Furniture (ပရိဘောဂ) - ဂျပန်မှ အိမ်အများစုသည် ပရိဘောဂ မပါဝင်ပါ။ Furnished Apartment ကို ရှာဖွေပါက အစကတည်းက ပရိဘောဂများ ပါဝင်ပါမည်။
အဆင့် ၂ - အိမ်ခြံမြေ အေဂျင်စီ (Real Estate Agency) ရှာဖွေခြင်း
ဂျပန်တွင် အိမ်ပိုင်ရှင် (Landlord) နှင့် တိုက်ရိုက်ငှားရမ်းခြင်းထက် အိမ်ခြံမြေ အေဂျင်စီ (不動産屋 - Fudōsan-ya) များမှတစ်ဆင့် ငှားရမ်းခြင်းက ပို၍ အဖြစ်များပါသည်။
- နိုင်ငံခြားသားများအတွက် အေဂျင်စီများ - ဂျပန်စကား (Japanese) ကောင်းစွာ မပြောနိုင်ပါက အင်္ဂလိပ်စကား (English) ဖြင့် ဝန်ဆောင်မှုပေးနိုင်သော နိုင်ငံခြားသားများအတွက် အထူးပြုသည့် အေဂျင်စီများ (Foreigner-friendly agencies) ကို ရွေးချယ်ခြင်းသည် အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်။ ဥပမာ - Apartment Japan, Living Japan, ABLE စသည့် အေဂျင်စီများ ရှိပါသည်။
- အေဂျင်စီသို့ ဆက်သွယ်ရန် - သင်၏ လိုအပ်ချက်များ၊ ဘတ်ဂျက်နှင့် အိမ်ပြောင်းရွှေ့မည့်ရက် (Move-in Date) များကို ကြိုတင်ပြောပြထားပါ။
အဆင့် ၃ - အိမ်လိုက်လံကြည့်ရှုခြင်းနှင့် လျှောက်လွှာတင်ခြင်း
အေဂျင်စီမှ သင့်လိုအပ်ချက်များနှင့် ကိုက်ညီသော အိမ်များကို ရွေးချယ်ပေးပါက ကိုယ်တိုင် သွားရောက်ကြည့်ရှုပါ။
- အိမ်ကြည့်ရှုခြင်း (Viewing) - အိမ်၏ အခြေအနေ၊ အလင်းရောင်၊ ရေချိုးခန်း/မီးဖိုချောင် အခြေအနေ၊ အပူပေးစနစ် (Heating System) နှင့် အနီးပတ်ဝန်းကျင် (Noise Level, Station အကွာအဝေး) တို့ကို သေချာ စစ်ဆေးပါ။
- လျှောက်လွှာတင်ခြင်း (Application) - ကြိုက်နှစ်သက်သော အိမ်ကို တွေ့ရှိပါက ငှားရမ်းလိုကြောင်း လျှောက်လွှာ (Rental Application) ကို တင်ရပါမည်။
- ဤအဆင့်တွင် သင်၏ ကိုယ်ရေးအချက်အလက်၊ ဗီဇာအခြေအနေ၊ အလုပ်အကိုင်၊ ဝင်ငွေ၊ အရေးပေါ် ဆက်သွယ်ရန်ပုဂ္ဂိုလ် (Emergency Contact) စသည်တို့ကို ပေးရမည်။
- လျှောက်လွှာတင်ပြီးနောက် အိမ်ပိုင်ရှင် သို့မဟုတ် စီမံခန့်ခွဲမှုကုမ္ပဏီမှ စိစစ်မှု (Screening) ပြုလုပ်ပါမည်။ ဤလုပ်ငန်းစဉ်သည် ရက်အနည်းငယ်မှ ၂ ပတ်အထိ ကြာမြင့်နိုင်ပါသည်။
အဆင့် ၄ - လိုအပ်သော စာရွက်စာတမ်းများနှင့် အာမခံသူ (Guarantor)
စိစစ်မှု (Screening) အောင်မြင်ပါက စာချုပ်ချုပ်ဆိုရန် လိုအပ်သော စာရွက်စာတမ်းများကို ပြင်ဆင်ရပါမည်။
လိုအပ်သော အဓိက စာရွက်စာတမ်းများ
- Residence Card (在留カード - Zairyū Kādo) နှင့် Passport (နိုင်ငံကူးလက်မှတ်)
- Proof of Income (ဝင်ငွေအထောက်အထား) -
- အလုပ်သမားများအတွက် - Employment Contract (အလုပ်ခန့်စာ)၊ လွန်ခဲ့သော ၃ လ၏ Pay Slips (လစာဖြတ်ပိုင်း) သို့မဟုတ် Tax Withholding Slip (源泉徴収票 - Gensen Chōshūhyō)
- ကျောင်းသားများအတွက် - Certificate of Enrollment (ကျောင်းတက်ရောက်ကြောင်း လက်မှတ်) နှင့် Financial Support (ငွေကြေးထောက်ပံ့မှု) အထောက်အထား
- Japanese Phone Number (ဂျပန်ဖုန်းနံပါတ်)
- Japanese Bank Account (ဂျပန်ဘဏ်အကောင့်) - အိမ်လခပေးချေရန်အတွက် လိုအပ်သည်။
- Emergency Contact (緊急連絡先 - Kinkyū Renraku-saki) - ဂျပန်တွင် နေထိုင်သည့် ဆွေမျိုး သို့မဟုတ် မိတ်ဆွေတစ်ဦး (သို့မဟုတ်) သင်၏ ကုမ္ပဏီ (Company) ကို ပေးရလေ့ရှိသည်။
Guarantor (保証人 - Hoshonin) - အာမခံသူ
- ဂျပန်နိုင်ငံတွင် အိမ်ငှားရမ်းရန်အတွက် Guarantor (အာမခံသူ) တစ်ဦး ရှိရန် မဖြစ်မနေ လိုအပ်ပါသည်။ ငှားရမ်းသူမှ အိမ်လခ ပေးချေရန် ပျက်ကွက်ပါက အာမခံသူသည် ထိုတာဝန်ကို ယူရပါသည်။
- Guarantor Company (အာမခံကုမ္ပဏီ) - နိုင်ငံခြားသားအများစုသည် ငွေကြေး တည်ငြိမ်မှုရှိသော ဂျပန်နိုင်ငံသားတစ်ဦးကို Guarantor အဖြစ် ရှာဖွေရန် ခက်ခဲသောကြောင့် Rent Guarantee Company (အိမ်လခ အာမခံကုမ္ပဏီ) ၏ ဝန်ဆောင်မှုကို ယူရလေ့ရှိပါသည်။
- Fee (ဝန်ဆောင်ခ) - ပုံမှန်အားဖြင့် ကနဦး ဝန်ဆောင်ခ (Initial Fee) မှာ လစဉ်အိမ်လခ၏ ၅၀% မှ ၁၀၀% ခန့် ပေးရပြီး နှစ်စဉ်သက်တမ်းတိုးခ (Annual Renewal Fee) လည်း ရှိနိုင်ပါသည်။
အဆင့် ၅ - စာချုပ်ချုပ်ဆိုခြင်းနှင့် ကနဦးကုန်ကျစရိတ် (Initial Costs)
စိစစ်မှု အောင်မြင်ပြီး အိမ်ပိုင်ရှင်မှ လက်ခံပါက စာချုပ်ချုပ်ဆိုခြင်း (Signing the Lease Agreement) အဆင့်သို့ ရောက်ရှိပါမည်။
- Explanation of Important Matters (重要事項説明 - Jūyō Jikō Setsumei) - စာချုပ်မချုပ်ဆိုမီ အိမ်ခြံမြေအေဂျင်စီမှ စာချုပ်ပါ အရေးကြီးသည့် အချက်အလက်များ ကို ဥပဒေအရ ရှင်းပြရပါမည်။ ဂျပန်စကား (Japanese) ဖြင့်သာ ရှင်းပြလေ့ရှိသောကြောင့် ဘာသာပြန်ပေးနိုင်မည့်သူ သို့မဟုတ် အင်္ဂလိပ်စကားပြောနိုင်သော အေဂျင်စီဝန်ထမ်းနှင့် သွားရောက်ခြင်းက အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်။
- Initial Costs (ကနဦး ကုန်ကျစရိတ်) - အိမ်ပြောင်းရွှေ့ရန်အတွက် အိမ်လခအပြင် အခြားသော ကုန်ကျစရိတ်များစွာကို စာချုပ်ချုပ်ဆိုချိန်တွင် တစ်ပေါင်းတည်း ပေးချေရပါမည်။ ၎င်းသည် ပုံမှန်အားဖြင့် လစဉ်အိမ်လခ၏ ၄ ဆ မှ ၆ ဆ ခန့် ရှိပါသည်။
| ကုန်ကျစရိတ် အမည် | Romaji | ဖော်ပြချက် |
|---|---|---|
| Deposit (စပေါ်ငွေ) | Shikikin (敷金) | အိမ်မှ ပြောင်းရွှေ့သွားပြီးနောက် ပျက်စီးမှုများ၊ သန့်ရှင်းရေးအတွက် အသုံးပြုရန် အိမ်ရှင်က သိမ်းထားသော ငွေဖြစ်သည်။ ပုံမှန်အားဖြင့် ၁-၂ လစာ ရှိပြီး ပျက်စီးမှုမရှိပါက ပြန်အမ်းငွေ (Refund) ရရှိမည်။ |
| Key Money (ဦးချိုငွေ) | Reikin (礼金) | အိမ်ပိုင်ရှင်အား ကျေးဇူးတင်ကြောင်း ပေးသော ငွေဖြစ်သည်။ ပြန်မအမ်းသော (Non-refundable) ငွေဖြစ်ပြီး ပုံမှန်အားဖြင့် ၁-၂ လစာ ရှိသည်။ Reikin မပါသော အိမ်များကိုလည်း ရှာဖွေနိုင်ပါသည်။ |
| Real Estate Agent Commission Fee | Chūkai Tesūryō (仲介手数料) | အိမ်ခြံမြေ အေဂျင်စီ ဝန်ဆောင်ခ။ အများဆုံး ၁ လစာ ပေးရသည်။ |
| Prepaid Rent | ပထမလ၏ အိမ်လခ (လလယ်မှ စလျှင် ရက်အလိုက် တွက်ချက်သည်) နှင့် များသောအားဖြင့် နောက်တစ်လစာပါ ကြိုပေးရသည်။ | |
| Guarantor Company Fee | အာမခံကုမ္ပဏီ၏ ကနဦး ဝန်ဆောင်ခ။ ပုံမှန်အားဖြင့် ၀.၅-၁ လစာ ရှိသည်။ | |
| Fire Insurance | Kasai Hoken (火災保険) | မီးအာမခံ။ မဖြစ်မနေ ဝယ်ယူရပြီး ၂ နှစ်စာ အတွက် ပုံမှန်အားဖြင့် ¥15,000 - ¥25,000 ခန့်ရှိသည်။ |
| Lock Exchange Fee | သော့အသစ်လဲလှယ်ခ။ မဖြစ်မနေ မဟုတ်သော်လည်း အချို့အိမ်များတွင် ¥10,000 - ¥30,000 ခန့် ပေးရနိုင်သည်။ |
အဆင့် ၆ - အိမ်ပြောင်းရွှေ့ခြင်းနှင့် Utility လျှောက်ထားခြင်း
စာချုပ်ချုပ်ဆိုပြီး ကနဦးကုန်ကျစရိတ်များ ပေးချေပြီးပါက သော့ကို လက်ခံရယူပြီး အိမ်သို့ ပြောင်းရွှေ့နိုင်ပါသည်။
- Key (သော့) - အိမ်ခြံမြေ အေဂျင်စီရုံးတွင် သို့မဟုတ် အိမ်တွင် သော့ကို လက်ခံရယူပါမည်။
- Utility Services (လျှပ်စစ်၊ ဓာတ်ငွေ့၊ ရေ) - အိမ်သစ်သို့ မပြောင်းမီ သို့မဟုတ် ပြောင်းပြီးချင်း လျှပ်စစ် (Electricity - 電気)၊ ဓာတ်ငွေ့ (Gas - ガス)၊ ရေ (Water - 水道) ဝန်ဆောင်မှုများ ဖွင့်ရန် သက်ဆိုင်ရာ ကုမ္ပဏီများကို ဆက်သွယ်၍ လျှောက်ထားရပါမည်။ ဓာတ်ငွေ့ဝန်ဆောင်မှုသည် အသုံးပြုသူ ကိုယ်တိုင် အိမ်တွင် ရှိနေမှသာ လာရောက် ဖွင့်ပေးလေ့ရှိသည်။
- Address Change (လိပ်စာပြောင်းလဲခြင်း) - အိမ်ပြောင်းပြီးနောက် ၁၄ ရက်အတွင်း ဒေသခံ မြို့တော်ရုံး (市役所 - Shiyakusho) သို့ သွားရောက်ပြီး သင်၏ Residence Card တွင် လိပ်စာပြောင်းလဲခြင်း (Move-in Notification - Tennyū Todoke (転入届) သို့မဟုတ် Tenkyo Todoke (転居届)) ကို ပြုလုပ်ရပါမည်။
အရေးကြီးသော အချက် - အိမ်မှ ပြန်လည်ပြောင်းရွှေ့သည့်အခါ အိမ်ငှားစာချုပ်ပါ စည်းကမ်းများအတိုင်း သန့်ရှင်းရေး (Cleaning) နှင့် ပြန်လည်ပြင်ဆင်စရိတ်များကို Shikikin မှ ဖြတ်တောက်မည်ကို သေချာစွာ နားလည်ထားပါ။
References - ကိုးကားချက်များ
- Finding an apartment - Japan Guide - https://www.japan-guide.com/e/e2200.html
- renting a house in japan - a detailed guide for foreigners - Nest Japan - https://www.nest-japan.jp/blogs/renting-a-house-in-japan-a-detailed-guide-for-foreigners
- Initial Costs in Japanese Rentals: Security Deposit (Shikikin) and Key Money (Reikin) - GTN MAGAZINE - https://www.gtn.co.jp/magazine/en_us/article205/
- What Documents Do You Need to Rent an Apartment in Japan? - Tokyo Portfolio - https://tokyoportfolio.com/articles/documents-you-need-to-rent-an-apartment-in-japan/
- Rental inforamation for foreigners｜SUUMO Rentals - https://suumo.jp/tokushu/foreigner/english/
- A Detailed Guide to the Japanese Rental Process: For Foreigners - Enplus - https://www.best-estate.jp/en/manuals/1/
